Znalo se decenijama: na pominjanje grada Splita, prva i jedina sportska asocijacija bio je Hajduk.

Nakon Drugog sveskog rata, 1945. godine, u okviru fudbalskog kluba, onako stidljivo, počela je sa radom košarkaška sekcija. Oni koji su tih prvih godina trenirali igru pod obručima često su se suočavali sa neprijatnim komentarima Splićana, koji su ih ismejavali da se bave ženskim sportom.

Košarkaška sekcija Hajduka organizaciono se osamostalila 1948. godine, a godinu dana kasnije klub je promenio ime u KK Split.

Od početka 1968. godine ovaj kolektiv nosi ime svog sponzora, privrednog giganta iz Splita – kombinata Jugoplastika, koji je proizvodio obuću, torbice, auto-delove i manje brodove i u svojim najboljim danima zapošljavao oko 13 hiljada radnika u proizvodnji i trgovini.

Split je prvi put zaigrao u elitnoj košarkaškoj ligi 1964. godine i zauzeo deveto mesto u konkurenciji 10 klubova. Nije se, međutim, vratio u niži rang takmičenja zbog širenja Prve lige na 12 učesnika.

Narednih nekoliko sezona Split, kasnije Jugoplastika, završava šampionat tri puta kao šesti i jedanput kao peti, da bi u sezoni 1968/69 prvi put odigrao značajniju ulogu i prvenstvo zaključio na trećem mestu.

Nakon ponovljenog uspeha sledeće sezone, Jugoplastika u sezoni 1970/71 uzima prvu šampionsku titulu, a već naredne donosi i prvi trofej nacionalnog kupa u svoje vitrine.

“Žuti” su do 1991. godine osvojili ukupno 16 trofeja – šest prvenstava Jugoslavije, pet kupova, tri Evrolige i dva Kupa Radivoja Koraća. Interesantno je da je u osvajanju svih ovih titula učestvovao “tehniko” Splićana Vinko Bajrović.

Jugoplastika je u sezoni 1980/81 platila danak smeni generacija i, zauzevši pretposlednje, 11. mesto, preselila se u Drugu ligu. Bilo je tada i neslavnih poraza, kao onaj od pedesetak poena razlike koji im je u Beogradu naneo šampion Partizan … U toj ekipi igrao je mlađani Goran Sobin, učesnik u velikim trijumfima “žutih” krajem osamdesetih godina.

Splićani su se vratili već sledeće sezone i uglavnom tavorili u prvoligaškom društvu, bliže ispadanju nego vrhu, sve dok nije stasala generacija Tonija Kukoča, Dina Rađe, Velimira Perasovića i ostalih i osvajanjem šampionske titule u sezoni 1987/88 najavila dominaciju jugoslovenskom i evropskom košarkom.

Ni Međunarodna košarkaška federacija (FIBA) nije ostala imuna na fantastična postignuća splitske ekipe, pa je ovaj klub proglasila najboljim u 20. veku.

“Ocem splitske košarke” često zovu Branka Radovića. Ovaj rođeni Dubrovčanin, koji je detinjstvo proveo u Splitu, igrao je za beogradske klubove Crvenu zvezdu, Partizan i zagrebačku Industromontažu (današnji Zrinjevac), a nastupao je i za reprezentaciju Jugoslavije. Bio je prvi strelac prvenstva 1959. godine sa prosekom od 32,3 poena po utakmici, nadmašivši po ukupnom broju poena čak i legendarnog Radivoja Koraća. Osim po košgeterskom učinku, Radovića su zapamtili i po tome što je još dok se igralo na terenima pod otvorenim nebom među prvima počeo da “zakucava” lopte u koš.

Radović se vratio u grad svog detinjstva 1960. godine i kao igrač-trener uveo KK Split u Prvu ligu 1963. godine. Pri kraju prve prvoligaške sezone okačio je patike o klin i posvetio se isključivo trenerskom poslu.

Čim je stigao u splitski klub, Radović je oformio juniorsku ekipu. Iz prve generacije juniora izašli su Petar Skansi, Rato i Lovro Tvrdić i Zdenko Prug, a u drugoj generaciji, formiranoj 1963. godine, stasali su Dražen Tvrdić i Zoran Grašo. Klub je 1967. godine iz zagrebačke Mladosti doveo Damira Šolmana, a iz Beograda je pristigao Mihajlo Manović, koga se zbog nestašluka Radnički olako odrekao. Tako je stvoren tim koji je 1971. godine stavio Split na košarkašku mapu Jugoslavije.

Splićani su osvojili titulu kolo pre kraja, 3. aprila 1971. godine, trijumfom u Zagrebu nad direktnim konkurentom za titulu Lokomotivom (kasnije Cibonom) rezultatom 87:83. Obe ekipe te sezone jurišale su na svoju prvu titulu … Zagrepčani su imali jakog aduta i na klupi – trenera Mirka Novosela, pomoćnika Ranka Žeravice u jugoslovenskoj reprezentaciji koja je 1970. godine postala šampion sveta u Ljubljani.

„Žuti“ su poveli sa 31:15, ali se “Lokosi” nisu predavali. Predvođeni reprezentativcem Nikolom Plećašem Medom, polako su sustizali prednost gostiju i došli na samo četiri poena minusa – 69:73.

Zbog pet ličnih grešaka pre vremena su van igre morali prva zvezda “žutih” Rato Tvrdić, njegov brat Lovre i igrač utakmice Zdenko Prug. U tim trenucima igru karijere odigrao je “rezervista” Zoran Grašo, koji je postigao šest uzastopnih poena odlučivši pobednika susreta i šampiona države.

Sutradan je celi Split izašao na železničku stanicu da dočeka svoje šampione. Navijači su košarkaše Jugoplastike izneli iz voza kroz prozore, na ramenima su ih nosili gradom do dvorane na Gripama, a celim Splitom se orilo: “Ju-go-plastika, Ju-go-plastika, …!”

Ipak, bilo je to samo zagrevanje, jer je prava fešta u gradu pod Marjanom nastupila samo dva i po meseca kasnije kada je Hajduk osvojio svoju četvrtu posleratnu titulu. Bili su to istorijski trenuci za splitski sport, jer se prvi i jedini put dogodilo da fudbaleri Hajduka i košarkaši Jugoplastike u istoj godini postanu šampioni Jugoslavije …

Okosnicu šampionskog tima Jugoplastike činili su reprezentativci Rato Tvrdić, Skansi i Šolman. Oni su zajedno postigli 1303 od Jugoplastikinih 1895 poena, ili nešto više od 70 odsto. Tu su bili i sjajni klupski igrači Peterka, Prug, Lovre Tvrdić i Manović.

JUGOPLASTIKA: Damir Šolman (198 cm, 520 poena), Petar Skansi (206 cm, 393), Rato Tvrdić (185 cm, 390), Drago Peterka (195 cm, 83), Zoran Grašo (195 cm, 30), Mihajlo Manović Cvrca (180 cm, 104), Ivo Škarić (180 cm, 4), Dražen Tvrdić (189 cm, 31), Martin Guvo (203 cm, 3), Lovro Tvrdić (194 cm, 138), Zdenko Prug Car (194 cm, 198), Momčilo Radulović (186 cm, jedan poen). Trener: Branko Radović. Pomoćnik: Đorđe-George Stanić. Tehniko: Vinko Bajrović. Direktor kluba: Ivo Grudić.