Fudbalsko osvajanje Amerike (1)

Detalj sa utakmice fudbalskog prvenstva Severne Amerike

Na pominjanje fudbalera sa prostora bivše Jugoslavije koji su promovisali “najvažniju sporednu stvar na svetu” na severnoameričkom kontinentu, tradicionalno naklonjenom nekim drugim sportovima, kao što su američki fudbal, košarka, bejzbol ili hokej, prve asocijacije su članovi američke fudbalske “Kuće slavnih” Vladislav Bogićević i Predrag “Preki” Radosavljević …

Dugogodišnji (između 1970. i 1978. godine) prvotimac Crvene zvezde i reprezentativac Jugoslavije (23 nastupa za “A” selekciju) Vladislav Bogićević odigrao je sedam sezona za njujorški Kosmos i osvojio tri šampionske titule. Pet puta je biran u najbolji tim Lige, tri puta je bio prvi asistent…

Još jedan rođeni Beograđanin – Predrag Radosavljević, ostavio je dubok pečat u severnomaeričkom fudbalu. Kao veliki talenat, popularni Preki je iz omladinskog pogona beogradskog Čukaričkog pristigao u Zvezdu 1982. godine.

Kako se tamo nije izborio za mesto pod fudbalskim suncem, na poziv trenera Boba Mek Naba oprobao se u malom fudbalu igrajući za američku ekipu Takoma Stars iz države Vašington.

Vratio se velikom fudbalu nakon pet godina zaigravši za švedski Raslats. Usledila je još jedna kraća epizoda u američkom malom fudbalu, a zatim i dvogodišnji boravak u engleskom Evertonu, kasnije i jedna sezona u Portsmutu.

Vratio se u SAD 1996. godine gde je konačno zaigrao i veliki fudbal – postao je član Kanzas Siti Vizardsa iz Glavne fudbalske lige (Major Soccer League).

Igre u Kanzasu preporučile su ga za nacionalni tim SAD (primio je državljanstvo 1996. godine), tako da je Preki zaigrao na Svetskom kupu 1998. godne u Francuskoj gde mu je igrom sudbine protivnik bila i SR Jugoslavija. “Plavi” su pobedili 1:0.

Radosavljević je između 1996. i 2001. godine za reprezentaciju SAD odigrao 28 utakmica i postigao četiri gola.

Američki biznismen srpskog porekla Milan-Miki Mandarić, poznat po ulaganjima u fudbalske klubove širom Evrope – Šarlrou, Nicu, Portsmut, Lester Siti, Šefild Vendzdej i ljubljansku Olimpiju, svoj fudbalski “biznis” započeo je upravo u Sjedinjenim Američkim Državama.

Kao veliki zaljubljenik u ovu igru (u mladosti se loptao u podmlatku Novog Sada), Mandara je kupio San Hoze Ertkvejks (San Jose Earthquakes). Ovaj klub je 1983. godine preimenovan u Golden Bej Ertkvejks (Golden Bay Earthquakes). U daljem tekstu zvaćemo ih “Zemljotresci”.

Elem, da bi ublažio nostalgiju za rodnim krajem, naš čovek je ubrzo od ovog kluba stvorio jugo-koloniju.

Sa ovih prostora “Zemljotresce” su trenirali Momćilo-Moma Gavrić, Ivan Toplak i Dragan-Don Popović.

Popović je recimo bio član generacije Crvene zvezde koja je u sezoni 1963/64 godine osvojila “duplu krunu”. Pre nego što se otisnuo preko “velike bare” nastupao je i za splitski Hajduk.

Don Popović je 1983. godine izabran za trenera godine u Severnoameričkoj fudbalskoj ligi.

Ivan Toplak je između 1954. i 1961. godine odigrao preko 200 utakmica za Zvezdu, uzeo četiri šampionske titule i dva kupa.

U više navrata je obavljao dužnost selektora najbolje reprezentacije Jugoslavije, a sa olimpijskim nacionalnim timom osvojio je bronzanu medalju na Olimpijskim igrama u Los Anđelesu.

Momčilo “Gabo” Gavrić se iz rodnog Sinja 1959. godine preselio u Beograd, gde je nastupao za istoimeni klub. Za “Zemljotresce” je igrao između 1974. i 1978. godine i nakupio 46 nastupa. Od 1976. godine je istovremeno bio i pomoćnik treneru Toplaku, da bi dve godine kasnije završio igračku karijeru i potpuno se posvetio trenerskom poslu.

Branko Šegota u dresu kanadske reprezentacije

Branko Šegota u dresu kanadske reprezentacije

Rođeni Riječanin Branko Šegota 1984. godinu proveo je u Kaliforniji i na 24 utakmice postigao 18 golova za “Zemljotresce”. Te godine izabran je i za najboljeg fudbalera severnoameričkog kontinenta, dakle, na teritoriji SAD i Kanade.

Šegota je na Svetskom kupu 1986. godine nastupao za Kanadu, koja je u Grupi C pretrpela sva tri poraza – od SSSR-a (0:2), Mađarske (0:2) i Francuske (0:1). Na sve tri utakmice je ulazio sa klupe. Ukupno je sakupio 19 nastupa, uz dva pogotka.

Momčilo-Majk Stojanović igrao je jednu sezonu veliki fudbal za “Zemljotresce”, a u njegovoj fudbalskoj biografiji zapisane su i igre za Moravu iz Velike Plane, kragujevački Radnički (generacija koja je 6. septembra 1969. godine zabeležila istorijski 4:1 trijumf nad Partizanom u Beogradu) i skopski Vardar …

Majk je sakupio i 14 nastupa za kanadsku reprezentaciju i postigao pet golova.

Šegota i Stojanović članovi su kanadske fudbalske “Kuće slavnih”.

I kad smo već pomenuli susret koji je zlatnim slovima upisan u istoriju kragujevačkog kluba, treba reći da je u dve utakmice za “Zemljotresce” nastupio i Vlade Žabarac, koji je kao napadač Radničkog načeo mrežu Partizana …

Jedan drugi Stojanović – Mirko, u Jugoslaviji je osvojio tri titule – kup sa Dinamom 1960. i “duplu krunu” sa Zvezdom 1964. godine. Kao standardni čuvar mreže zaslužio je poziv i u reprezentaciju Jugoslavije, čiji je gol branio četiri puta.

Nije se proslavio u “Zemljotrescima” – za dve godine sakupio je samo šest nastupa.

Slaviša-Stiv Žungul u dresu "Zemljotresaca"

Slaviša-Stiv Žungul u dresu “Zemljotresaca”

Dugogodišnji prvotimac Hajduka, reprezentativac i jedna od ikona američkog malog fudbala Slaviša-Stiv Žungul samo jednom se vratio velikom fudbalu – 1983. i 1984. godine je u dresu “Zemljotresaca” u 46 utakmica postigao 36 golova.

Ušao je u prvi tim šampionata 1984. godine i proglašen je najkorisnijim fudbalerom. Iste godine je sa 20 golova bio najbolji strelac i prvi poenter sa 50 poena (svaki gol donosio je dva poena, a imao je i deset asistencija).

Član “Zemljotresaca” u periodu između 1974. i 1988. godine bio je i Ilija Mitić (67 utakmica, 36 golova i 22 asistencije), bivši fudbaler Partizana (sa kojim je osvojio titulu prvaka države 1961. godine), Bora i OFK Beograda. Igrač veznog reda koji je dva puta nastupio za mladu reprezentaciju Jugoslavije, ali i jednom za seniorski tim SAD.

Boje kluba iz Kalifornije branili su i nekadašnji Zvezdin kapiten Miroslav Pavlović-Pavika (69 utakmica, pet golova i osam asistencija) i njegove klupske kolege Mihalj Keri (48 utakmica, tri asistencije) i Stevan Ostojić (tri nastupa).

Iz kluba sa Marakane preko okeana je otišao i Milan Čop, prvotimac Zvezde između 1962. i 1967. godine. U “Zemljotrescima” se zadržao jednu sezonu i odigrao samo pet mečeva.

Deo istorije ovog kluba ispisivali su i legende tuzlanske Slobode Mustafa Hukić (12 nastupa, po jedan gol i asistencija) i Nedžad Verlašević (pet nastupa), Mirko-Mark Liverić (36 nastupa, 11 golova, 10 asistencija), nekadašnji asovi novosadske Vojvodine Vasa Rutonjski (52 utakmice i šest asistencija) i Slavko Ličinar (34 nastupa, 9 golova i 10 asistencija).

Tu su još i Ane Mihailović (26 nastupa, jedan gol i četiri asistencije), bivši igrač OFK Beograda Dušan “Dik” Lukić (20 nastupa, tri gola i dve asistencije), dvostruki prvak Jugoslavije sa Partizanom Dimitrije “Dimitri” Davidović (27 utakmica i jedan gol), bivši golman Rijeke i ljubljanske Olimpije Borut Škulj (dve utakmice), Boris Bandov (38 nastupa, osam golova i tri asistencije), Đorđe Šorgić (14 nastupa, četiri gola i jedna aistencija) …

Ekipa Golden Bay Earthquakes-a iz 1983. godine.  Četvrti sleva u gornjem redu je Mihalj Keri, poslednji u tom redu je Nedžad Verlašević.  Prvi sleva u srednjem redu je trener Dragan-Don Popović,  a drugi sleva u donjem redu je Slaviša Žungul

Ekipa Golden Bay Earthquakes-a iz 1983. godine. Četvrti sleva u gornjem redu je Mihalj Keri, poslednji u tom redu je Nedžad Verlašević. Prvi sleva u srednjem redu je trener Dragan-Don Popović, a drugi sleva u donjem redu je Slaviša Žungul


Da napomenemo da su severnoamerički klubovi tih godina u pauzama između prvenstava igrali šampionate u malom/dvoranskom fudbalu. Statistike igrača u tim utakmicama nisu uzimane u razmatranje. Samo ćemo reći da su članovi američke “kuće slavnih” u malom fudbalu iz redova “Zemljotresaca”, između ostalih, Don Popović, Branko Šegota i Slaviša Žungul.

“Zemljotresci” nikada nisu postali šampioni Severne Amerike u velikom fudbalu, ali su plenili igrom, davno zaboravljenom fudbalskom romantikom, željom za nadigravanjem, zbog čega su slobodno mogli da se nazovu američkim OFK Beogradom … Osim naših igrača, glavna zvezda u klupskoj istoriji bio je fudbalski boem Džordž Best, član engleske rereprezentacije – svetskog prvaka iz 1966. godine …