Hajduk je jedini klub koji je učestvovao u svim prvenstvima Jugoslavije. Dakle, od 1923. godine i prvog šampionata Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, odigranom po kup-sistemu, pa zaključno sa prvenstvom 1990/91.

Zajedno sa Crvenom zvezdom, Partizanom i Dinamom, Hajduk čini grupu klubova koja nikada nije napustila elitni rang takmičenja.

Međutim, Hajduk je 1965. godine formalno, odlukom Disciplinskog suda Fudbalskog saveza Jugoslavije, 14 dana bio – drugoligaš.

Decenijama su utakmice fudbalskog prvenstva Jugoslavije pratile otvorene sumnje da se nameštaju, ali u većini slučajeva nije bilo dovoljno dokaza, hrabrosti ili (političke) volje da se stvari izvedu na čistac.

U nižim rangovima takmičenja tako nije bilo. Mnogi klubovi su zbog lažiranja utakmica bez pardona izbacivani iz liga.

Samo u dva navrata, 1965. i 1986. godine, činilo se da je Fudbalski savez Jugoslavije odlučan da se adekvatnim kaznama obračuna sa nameštanjima mečeva Prve savezne lige.

Međutim, dok se 1986. godine sve svodilo na indicijama, zbog čega su odluke Fudbalskog saveza Jugoslavije o kažnjavanju klubova zbog nameštanja rezultata oborene na Sudu udruženog rada zbog nedostatka dokaza, u leto 1965. godine, priznanjem neposrednih učesnika u sumnjivim radnjama, potvrđena je krivica klubova. Lažiranje je, drugim rečima, dokazano, krivica klupskih funkcionera nije bila sporna, ali je kontroverze u javnosti izazvalo preinačavanje prvobitnih drakonskih kazni koje su izrečene Hajduku, sarajevskom Željezničaru i zagrebačkoj Trešnjevci …

Krenimo redom …

Sled saopštenja, izjava, demantija, pravdanja koji su se filmskom brzinom smenjivali krajem avgusta i početkom septembra 1965. godine bio je samo epilog dešavanja čitavih 14 meseci ranije, u finišu šampionata 1963/64 godine …

Prva polovina šeste decenije prošlog veka bila je rezultatski najneuspešnija u istoriji Hajduka. Splićani su u par navrata spašavali goli prvoligaški status tek u finišu prvenstva.

Te sezone Hajduk i debitant u ligi Trešnjevka borili su se za opstanak u elitnom fudbalskom društvu. U susretu 24. kola sa Željezničarom, Splićani su 31. maja 1964. godine na stadionu kod Plinare osvojili dragocene bodove pobedivši sa 4:0.

Sedam dana kasnije u pretposlednjem kolu, 7. juna, Trešnjevka je u Sarajevu odigrala nerešeno sa “Željom” – 3:3.

Na golu Sarajlija u obe utakmice stajao je Ranko Planinić, stasiti Mostarac, koji je svoju fudbalsku karijeru započeo u Čeliku, nastavio u Bratstvu iz Travnika, kao golman se afirmisao u Sarajevu, iz kojega je 1964. godine prešao u Željezničar.

Hajduk i Trešnjevka spasli su se ispadanja. U Drugu ligu je morao pretposlednji Novi Sad, dok je Vardar, koji je zauzeo poslednje, 14. mesto, odlukom Fudbalskog saveza Jugoslavije pošteđen ispadanja zbog katastrofalnog zemljotresa koji je 1963. godine pogodio Skoplje.

Sledeća 1964/65 sezona bila je istorijska za zagrebački fudbal. Zahvaljujući opstanku Trešnjevke i ulasku Zagreba u Prvu ligu, grad Zagreb je prvi put imao čak tri prvoligaša. Na kraju šampionata, debitant Zagreb je zauzimao šesto mesto sa 29 bodova, ispred “starijeg brata” Dinama koji je osvojio osmo mesto sa tri boda manje. Trešnjevka je šampionat završila na pretposlednjem mestu, ali se nije preselila u niži rang takmičenja, jer je te sezone, zbog odluke o povećanju lige sa 14 na 16 timova, samo poslednjeplasirana ekipa (nikšićka Sutjeska) napustila Prvu ligu.

U slatkom iščekivanju početka šampionata 1965/66, legendarni bosanski publicista i novinar Alija Resulović, tada novinar sarajevskih “Večernjih novina”, imao je susret sa golmanom Rankom Planinićem, koji je opisao u svojoj knjizi “Ona vremena” (2006. godine). Donosimo odlomak iz ove sjajne knjige:

Alija Resulović, fotografija iz 2011. godine (FOTO: orbus.be)

“Odjednom, stolu prilazi Ranko Planinić, golman Željezničara i moli me za pet minuta razgovora.

Pristajem.

– Znaš, u tebe imam najviše povjerenja, pa ću ti reći; u prošlom prvenstvu prodali smo utakmice Hajduku i zagrebačkoj Trešnjevki!!!?

– Pazi, Ranko, to su opasne i teške optužbe!?

– Ako želiš, reći ću ti sve, a ti snimi.

Odlazim do kola, uzimam magnetofon, molim Dejana (Vidovića, kuma Alijinog op.a.) da kao pravnik bude prisutan.

Planinić ponavlja tvrdnju o prodanim utakmicama.

– Ne znam ko je primio novac, ali znam da nismo smjeli pobijediti u Splitu protiv Hajduka i u Zagrebu protiv Trešnjevke! – reći će Planinić.

– Izvinjavam se društvu i odlazim na desk Večernjih novina. Na Desku je Miro Lasić, zamjenik glavnog urednika i jos tri-četiri saradnika i likovni urednik Hrvoje Malić. Kažem Miri, imam ‘veliku’ vijest o lažiranju utakmica?

– Pazi, da ne naletimo!? – kao, savjetuje me Lasić.

– Pišem tekst, blokirana je čitava prva strana i dvije sportske. Odlučujem se na posljednju provjeru, u 23 sata noću zovem Nusreta Mahića, predsjednika Željezničara i saopštavam mu šta mi je Planinić rekao.

– Ako ti misliš da to ne treba objaviti, reci.

– Objavi sve! To je laž i nekakva osveta Planinića što je novčano kažnjen za izgred na treningu! – čujem Mahića.

– U jutarnjim satima, Večernje novine, u tiražu od sto hiljada, planule su na ulicama Sarajeva, Mostara, Zenice, Tuzle, Banja Luke, Beograda, Splita, Zagreba, gdje su dostavljane i taksi službom.

– Naravno, taj dan Sarajevo bruji. Uzbuna na sve strane. Pozivi iz Suda, Tužilaštva, Fudbalskog saveza Bosne i Hercegovine i Jugoslavije. Pozivaju me u Beograd na sastanak hitno sazvane sjednice Fudbalskog saveza Jugoslavije …”