Fudbalska reprezentacija Jugoslavije (tada pod nazivom Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca) svoju prvu međunarodnu utakmicu odigrala je 28. avgusta 1920. godine u belgijskom Anversu protiv Čehoslovačke, u okviru olimpijskog turnira.
“Plavi” su poraženi sa ubedljivih 0:7.
Zaključno sa 1991. godinom, najbolji tim Jugoslavije odigrao je 510. utakmica, a ovde ćemo se prisetiti onih jubilarnih.
100. utakmica: Jugoslavija – Engleska 2:1 (1:0)
Prijateljska utakmica, Beograd, 18. maj 1939. godine. Strelci: Svetislav Glišović i Nikola Perlić za Jugoslaviju, Frenk Brum za Englesku. Gledalaca: 35.000. Sudija: Kapdevil (Francuska)
JUGOSLAVIJA: Ljubomir Lovrić (Jugoslavija Beograd), Zvonimir Požega (Vojvodina Novi Sad), Ernest Dubac (BSK Beograd), Petar Manola (BSK), Prvoslav Dragićević (BSK), Gustav Lehner (BSK), Svetislav Glišović (BSK), Đorđe Vujadinović (BSK), Aleksandar Petrović (Jugoslavija), Frane Matošić (Hajduk Split) i Nikola Perlić (Jugoslavija). Selektor: Boško Simonović.
Na prvoj velikoj jubilarnoj utakmici (stotoj), “plavi” su ostvarili svoj prvi trijumf od ukupno četiri koje je nacionalni tim Jugoslavije izborio u susretima sa Engleskom – tog sunčanog i vrelog majskog popodneva 1939. godine, na stadionu beogradskog BSK-a, domaćini su slavili sa 2:1.
Taj podvig odjeknuo je u čitavoj Evropi kao prvorazredna senzacija jer je Engleska smatrana za “kolevku fudbala” i nezvanično najjaču reprezentaciju sveta. Pored toga, zbog bojkota hrvatskih igrača, “Gordom Albionu” praktično se suprostavila ekipa BSK-a, pojačana nekolicinom fudbalera iz beogradske Jugoslavije i novosadske Vojvodine, kao i Splićaninom Franom Matošićem, koji je bio na odsluženju vojnog roka u Beogradu.
200. utakmica: Čehoslovačka – Jugoslavija 1:0 (0:0)
Kup dr Gerea, Bratislava, 18. maj 1957. godine. Strelac: Jaroslav Borovička za Čehoslovačku. Gledalaca: 56.000. Sudija: Dijamantopulos (Grčka)
JUGOSLAVIJA: Vladimir Beara (Crvena zvezda Beograd), Ljubiša Spajić (Crvena zvezda), Tomislav Crnković (Dinamo Zagreb), Ivan Šantek (Zagreb) – Rajko Mitić (Crvena zvezda), Dobrosav Krstić (Vojvodina Novi Sad), Vujadin Boškov (Vojvodina), Luka Lipošinović (Dinamo), Miloš Milutinović (Partizan Beograd), Bernard Vukas (Hajduk Split), Borivoje-Bora Kostić (Crvena zvezda) – Todor Veselinović (Vojvodina) i Branko Zebec (Partizan). Selektor: Aleksandar Tirnanić-Tirke.
U jubilarnom 200. meču na međunarodnoj sceni, odigranom 18. maja 1957. godine u Bratislavi, fudbalska reprezentacija Jugoslavije nadigrana je od domaćina Čehoslovačke.
Od samog rezultata, poraznija je bila činjenica da “plavi” tokom čitavog susreta nisu uspeli da se sastave sa loptom i da samo zahvaljujući sjajnom Beari na golu nisu pretrpeli rezultatski debakl.
Ovakvo bledo izdanje naših fudbalera bilo je prilično neočekivano, s obzirom da su samo šest dana ranije u Zagrebu sa 6:1 deklasirali Italijane.
Bila je to sjajna generacija jugoslovenskih fudbalera, sastavljena od igrača iz tima koji je 1952. godine osvojio srebrnu medalju na Olimpijskim igrama u Helsinkiju (Beara, Mitić, Zebec, Crnković, Vukas, Boškov), pojačan igračima koji su tada bili u svom fudbalskom zenitu – Milutinovićem, Kostićem i Veselinovićem.
Do pobedonosnog pogotka Čehoslovaci su stigli u 58. minutu. Brzonogi Gajdoš prošao je Crnkovića na desnoj strani i centrirao poluvisoku loptu pred Bearin gol. Natrčao je centarfor Borovička i iz voleja pogodio za pobedu.
300. utakmica: Albanija – Jugoslavija 0:2 (0:1)
Kvalifikacije za Kup nacija, Tirana, 14. maj 1967. godine. Strelac: Slaven Zambata (2) za Jugoslaviju. Gledalaca: 25.000. Sudija: Ksantohulis (Kipar)
JUGOSLAVIJA: Miodrag Knežević (Radnički Niš), Mirsad Fazlagić (Sarajevo), Marijan Brnčić (Dinamo Zagreb), Radoslav Bečejac (Partizan Beograd), Branko Rašović (Partizan), Dragan Holcer (Hajduk Split), Vojislav Melić (Crvena zvezda Beograd), Petar Nadoveza (Hajduk Split), Slaven Zambata (Dinamo), Stjepan Lamza (Dinamo) i Dragan Džajić (Crvena zvezda). Selektor: Rajko Mitić.
U svom 300. meču “plavi” su kao gosti lako savladali Albaniju sa 2:0 i širom otvorili vrata učešću u Kupu evropskih nacija u Italiji. Dvostruki strelac bio je napadač zagrebačkog Dinama Slaven Zambata.
Vojislav-Vojkan Melić poslao je u 21. minutu sa desnog krila loptu pred albanski gol, ona je preletela mnoštvo igrača, a na levoj strani dočekao ju je Zambata i panterskim skokom glavom poslao u mrežu.
Mirsad Fazlagić je u 54. minutu sa leve strane izveo slobodan udarac, Zambata je “zaplivao” kroz vazduh i glavom ponovo bio precizan.
Jugoslavija je godinu dana kasnije osvojila drugo mesto u Evropi. Na svom putu do finala savladala je i aktuelnog šampiona sveta Englesku majstorskim golom Dragana Džajića.
400. utakmica: Italija – Jugoslavija 0:0
Prijateljska utakmica, Rim, 18. maj 1978. godine. Gledalaca: 25.000. Sudija: Dubah (Švajcarska)
JUGOSLAVIJA: Ivan Katalinić (Hajduk Split) – Petar Borota (Partizan Beograd), Zoran Jelikić (Crvena zvezda Beograd) – Vedran Rožić (Hajduk), Džemal Hadžiabdić (Velež Mostar) – Mario Boljat (Hajduk), Nikica Cukrov (Rijeka), Ante Rajković (Sarajevo), Jusuf Hatunić (Partizan), Ilija Zavišič (Partizan), Aleksandar Trifunović, Miodrag Kustudić (Rijeka), Ivica Šurjak (Hajduk) i Safet Sušić (Sarajevo) – Zlatko Kranjčar (Dinamo Zagreb). Selektori: Branko Stanković i Marko Valok.
U 400. meču Jugoslavija je 18. maja 1978. godine na Olimpijskom stadionu u Rimu odigrala bez golova sa domaćom Italijom.
Bila je to neuspešna generalna proba “azura” pred odlazak na Svetsko prvenstvo u Argentinu, jer su ih gosti u belim dresovima nadigrali u svim elementima fudbalske igre. Italijanskim afirmisanim asovima Zofu, Đentileu, Kauziju, Tardeliju, Betegi, selektorski dvojac Stanković – Valok suprostavio je podmlađeni tim, u kojem su se naročito istakli Ivica Šurjak i Ilija Zavišić.
Posle neuspeha u kvalifikacijama za svetski šamionat, rezultat i prikazana igra protiv veoma jake reprezentacije Italije vratili su poverenje u naš fudbal.
Za rubriku “Verovali ili ne”: Svoju stotu, dvestotu i četiristotu utakmicu fudbalska reprezentacija Jugoslavije odigrala je na isti dan – 18. maja.
500. utakmica: Jugoslavija – Austrija 4:1 (2:1)
Kvalifikacije za prvenstvo Evrope, Beograd, 31. oktobar 1990. godine. Strelci: Darko Pančev (3) i Srećko Katanec za Jugoslaviju, Andreas Ogriz za Austriju. Gledalaca: 18.000. Sudija: Šmidhuber (Nemačka)
JUGOSLAVIJA: Tomislav Ivković (Sporting Lisabon), Zoran Vulić (Majorka), Predrag Spasić (Real Madrid), Srećko Katanec (Sampdorija Đenova) – Robert Jarni (Hajduk Split), Faruk Hadžibegić (Sošo), Davor Jozić (Ćezena), Robert Prosinečki (Crvena zvezda Beograd), Safet Sušić (Pari Sen Žermen Pariz) – Zvonimir Boban (Dinamo Zagreb), Darko Pančev (Crvena zvezda), Mehmed Baždarević (Sošo), Zlatko Vujović (Pari Sen Žermen). Selektor: Ivica Osim.
Petstotu međudržavnu utakmicu Jugoslavija je odigrala u jesen 1990. godine na beogradskoj “Marakani”, u kvalifikacijama za Evropski šampionat. Osimovi izabranici, iako bez pomoći Dragana Stojkovića, Davora Šukera i Dejana Savićevića, lagano su savladali Austriju sa 4:1.
Kada govorimo o svakoj stotoj međunarodnoj utakmici fudbalske reprezentacije, Safet Sušić-Pape jedini je igrač koji je bio učesnik dve jubilarne utakmice – 400. protiv Italije u Rimu i 500. protiv Austrije u Beogradu.
Najbliži njemu je Rajko Mitić, koji je kao igrač bio akter 200. utakmice protiv Čehoslovačke u Bratislavi, a kao selektor vodio Jugoslaviju u 300. meču protiv Albanije.
Početak susreta nije nagoveštavao takav epilog, s obzirom da su gosti preko Ogriza poveli u 14. minutu.
Bilo je to veče Darka Pančeva, strelca tri pogotka, ali i “čileanaca” 21-godišnjeg Roberta Prosinečkog i 22-godišnjeg Zvonimira Bobana, koji su impresivnim fudbalskim potezima nagovestili velike karijere.
