Olimpijske igre su se nakon 12 godina vratile u Evropu. Jubilarne dvadesete održane su u Minhenu, u tadašnjoj Saveznoj Republici Nemačkoj, od 26. avgusta do 11. septembra 1972. godine. Trajale su dan duže od planiranog, ali o razlozima produženja pisaćemo u jednom od nastavaka ovog specijala.

Učestvovali su sportisti iz 121 države, što je bio rekord olimpijskih igara.

Jugoslovenska javnost je svojih 138 sportista u SR Nemačku ispratila sa velikom dozom optimizma, koji je bio zasnovan na veličanstvenom uspehu četiri godine ranije u Meksiku, kada je osvojeno rekordnih osam medalja. Naši glavni aduti za medalju bili su vaterpolisti (zlatni iz Meksika), košarkaši (srebrni na prošlim Igrama i aktuelni svetski prvaci), rukometaši (zvanično treći na svetu), važeći bokserski šampion Evrope Mate Parlov i tada svetski šampion u rvanju Sreten Damjanović.

U sportiste koji bi mogli prijatno da iznenade ubrajani su atletičari Vera Nikolić i Dane Korica, zatim neko od preostalih rvača, bronzani iz Meksika – bokser Zvonko Vujin, jedriličar Minski Fabris …

A gde su fudbaleri, zašto ih nije bilo u Minhenu, gde je zapelo?

Da bi se dobila preostala četiri učesnika iz Evrope (SR Nemačka je kao domaćin automatski obezbedila učešće, a Mađarska kao branilac olimpijskog zlata), održane su kvalifikacije, sastavljene od eliminacione i grupne faze.

U dve utakmice protiv Republike Irske, “plavi” su bili bolji i ukupnim rezultatom 3:0 (1:0 u Balibofeju i 2:0 u Rijeci) plasirali se u grupu 3, u društvo selekcija Finske i Demokratske Republike Nemačke. Kako su Finci odustali od takmičenja, o putniku na Olimpijske igre odlučivala su dva susreta sa Istočnim Nemcima. Prvi meč u Roštoku završen je trijumfom domaćina rezultatom 2:0, a revanš-meč u Prilepu odigran je bez golova.

Treba napomenuti da je Jugoslaviju u kvalifikacijama predstavljala amaterska reprezentacija, sastavljena od igrača iz drugoligaških klubova. Naš fudbalski savez striktno je poštovao načela i propise Međunarodnog olimpijskog komiteta i u kvalifikacije nije slao ekipu sa prvoligaškim igračima, s obzirom da su oni imali status profesionalnih sportista.

Za razliku od našeg, fudbalski savezi Sovjetskog Saveza, Istočne Nemačke, Poljske ili Mađarske, dakle iz država tzv. Istočnog bloka, na Igre su slali svoje gotovo najjače reprezentacije, s obzirom da su se i njihovi najbolji fudbaleri deklarativno vodili kao amateri. Komunistička ideologija nije priznavala kategoriju profesionalnog sportiste, tj. nekog ko obezbeđuje egzistenciju baveći se sportom.

PRVI DAN, SUBOTA, 26. AVGUST 1972. GODINE

Ceremonija svečanog otvaranja Igara počela je 26. avgusta, tačno u tri sata po podne, na novoizgrađenom Olimpijskom stadionu.

Mnogi su želeli da prisustvuju spektaklu, tako da su na dan otvaranja Igara cene karata na “crnom” tržištu dostigle vrtoglavih 300 tadašnjih nemačkih maraka ili današnjih oko 150 evra.

Malo iza 17 časova poslednji nosilac olimpijske baklje, 18-godišnji srednjoprugaš iz SR Nemačke Ginter Can zapalio je olimpijski plamen, na oduševljenje preko 80 hiljada gledalaca. Na svom putu do stadiona olimpijski plamen je za nešto više od 29 dana prešao 5.538 kilometara, a baklju je nosilo 6.000 ljudi.

U okviru ceremonije otvaranja sudije su prvi put polagale zakletvu, a čast da to učini u njihovo ime imao je 64-godišnji Nemac Hajnc Polaj, sudija u konjičkom sportu.

Zastavu Jugoslavije u defileu nacionalnih ekipa nosio je Mirko Sandić, kapiten vaterpolo reprezentacije, olimpijski pobednik iz Meksika 1968. godine.

DRUGI DAN, NEDELJA, 27. AVGUST 1972. GODINE

Prvu medalju na Dvadesetim olimpijskim igrama osvojio je švedski strelac Ragnar Skanaker, koji je iz gađanja pištoljem sa 50 metara ostvario 567 od mogućih 600 krugova, što je bio novi olimpijski rekord.

Jugoslovenski predstavnik u ovoj disciplini Petar Bajić-Baja sa “upucanim” 541 krugom osvojio je 33. mesto, u konkurenciji 59 takmičara.

Košarkaši su lepo počeli i pobedili svoje stalne mušterije Italijane – 85:78 (43:38).

JUGOSLAVIJA: Ratomir-Rato Tvrdić (Jugoplastika Split) 2, Ljubodrag-Duci Simonović (Crvena zvezda Beograd) 6, Vinko Jelovac (Olimpija Ljubljana) 14, Žarko-Žare Knežević (OKK Beograd) 4, Miroljub Damjanović (Radnički Beograd), Dragan Kapičić (Crvena zvezda) 13, Blagoja Georgievski (Rabotnički Skoplje), Krešimir-Krešo Ćosić (Zadar) 26, Damir Šolman (Jugoplastika Split) 1, Nikola Plećaš (Lokomotiva Zagreb) 9, Dragutin-Miško Čermak (Partizan Beograd) 8 i Milun Marović (Radnički Beograd) 2.

Selektor Ranko Žeravica je uoči meča imao problem sa spoljnom linijom. Tvrdić, Simonović i Čermak nisu bili sasvim “fit”, pa je bio prinuđen da im dodeli manju minutažu, a da više optereti Nikolu Plećaša. Srećom, teret utakmice uspešno su izneli centri, pre svega sjajni Krešo Ćosić, najefikasniji akter susreta. Odličan je bio i drugi centar Vinko Jelovac.

Italijani su sve vreme jurili vođstvo naših i u samo dva navrata uspeli da se primaknu na poen deficita. Pokušali su “azuri” da nametnu nešto oštriju igru, ali je sudijski par Rigeto (Brazil) – Novotni (Čehoslovačka) to sankcionisao ličnim greškama, pa je do kraja meča čak sedam Italijana dobilo isključujuću petu ličnu.

Vaterpolisti su na startu takmičenja opravdali status kandidata za najviši plasman i sa ubedljivih 12:4 (3:1, 4:1, 3:1, 2:1) savladali nacionalni tim Kanade.

JUGOSLAVIJA: Karlo Stipanić (Mladost Zagreb), Ratko Rudić (Partizan Beograd) 1, Ozren Bonačić (Mladost Zagreb), Uroš Marović (Partizan Beograd), Ronald Lopatni (Mladost Zagreb) 1, Zoran Janković (Partizan Beograd) 3, Siniša Belamarić (Partizan Beograd) 2, Dušan Antunović (Partizan Beograd) 1, Đorđe Perišić (Partizan Beograd) 2, Mirko Sandić (Partizan Beograd) 2 i Miloš Marković (Partizan Beograd).

Bio je to lagani trening, tek zagrejavanje za meč protiv veoma jake Rumunije, koji je bio na programu već sledećeg dana. Naši su uvežbavali šut, razne kombinacije, izlazak u kontru …

Prvog dana takmičenja obrukali su se rvači slobodnim stilom, oba naša predstavnika su tuširana u drugoj rundi. Rista Darleva je u kategoriji do 57 kilograma pobedio Avganistanac Gulam Sajdik, u kategoriji do 68 kilograma Safer Saliovski priznao je nadmoć Amerikanca Dana Gejbla, kasnijeg osvajača zlatne medalje.

Veslači nisu bili ništa bolji, sve tri posade morale su kroz “repesaž” da pokušaju da izbore plasman u dalje takmičenje.

Članovi HVK “Gusar” iz Splita – Duško-Duća Mrduljaš i Nikola-Nidža Mardešić u svojoj su grupi na cilj stigli tek treći u vremenu 7:40,47 minuta, iza posada Istočne Nemačke i Čehoslovačke, koje su izborile direktno učešće u polufinalu.

Jugoslovenski četverac bez kormilara, sastavljen od veslača iz VK “Bled” – Marko Mandić, Jože Berc, Jure Potočnik i Miloš Janša, stigao je pretposlednji, četvrti u svojoj grupi, iza posada Rumunije i Norveške, koje su se direktno plasirale u polufinale, i četverca Kanade, koji je kao i naš morao u dodatne kvalifikacije. Vreme Jugoslavije – 7:05,00 minuta.

Najzad, u kvalifikacijama najatraktivnije discipline, trke osmeraca, posada šibenske “Krke”, pojačana zadarskom braćom Bajlo (Josip Despot, Zdravko Gracin, Mladen Ninić, Zdravko Huljev, Stevo Macura, Janez Grbelja, Jadran Radovčić, Romano Bajlo i Josip Bajlo), u svojoj je grupi na cilj stigla poslednja, peta, u vremenu 6:27,82 minuta.